Geacht college en geachte leden van de raad en andere belangstellenden.

De programma begroting 2010 biedt u aan met de titel “Kiezen met beleid”. Dat benadrukt iets van “verstand gebruiken en nadenken”. Is het ook iets van terughoudendheid en “hoho, denk na, alles is niet vanzelfsprekend en kan niet zomaar”? Wat ons betreft “ja”. Hoe voortvarend en ambitieus je ook wilt zijn, er zijn grenzen. De kredietcrisis heeft dit in 2009 heel duidelijk gemaakt. Vorig jaar gaven we aan dat de vlotte voortgang van diverse projecten en plannen, zoals de Wozoco’s in Hoornaar en Giessenburg, Centrumontwikkeling Hoornaar en Arkel, Leefbaar Schelluinen en de plannen voor de sportvoorzieningen in Giessenburg, vaart moesten houden. En dat vinden we nog. Er is in die plannen behoorlijk geïnvesteerd met flinke uitgaven (in de cijfers van het verloop van de algemene reserve is dat duidelijk zichtbaar zoals bij Leefbaar Schelluinen, bij elkaar > € 500.000, herstructurering Arkel, wozoco-ontwikkeling enz.)

Helaas verlopen processen soms moeizaam en traag door allerlei procedures e.d. Dat betreuren wij. Soms polderen we wel erg lang. Zo ontstaat er ook de dreiging dat toegezegde subsidies vervallen.

Met de bespreking van de kadernota op 25 juni 2009 noemden we het volgende:

Giessenlanden heeft een zeer bijzondere financiële situatie. Er staat een groot vermogen op de bank door de verkoop van het woningbedrijf. Er is echter een zondanig tekort op de jaarlijkse exploitatie dat daarvoor zelfs de extra rente-inkomsten niet voldoende zijn.

Er is dus sprake van een jaarlijks tekort en een groot vermogen.

En dat is lastig:

Het is dan vreemd als je gaat bezuinigen of lasten verhogen, terwijl er veel geld is.

Anderzijds vinden wij als ChristenUnie dat je moet streven naar een begrotingsevenwicht.

Als ChristenUnie kozen we voor het bereiken van een begrotingsevenwicht in 4 jaar.

Dat vinden we nu nog steeds.

Nu zien we een begrotingstekort oplopend naar ongeveer 3,5 miljoen in 2013.

Dit wordt gedekt uit de renteopbrengsten van de verkoop van het woningbedrijf.

We zeiden ook bij de kadernota: Van de opbrengsten van het woningbedrijf willen we dat er iets moois in Giessenlanden kan worden gerealiseerd. Goede projecten, een uitwerking voor alle kernen. Duurzaam en ter bevordering van de leefbaarheid.

Maar we willen  ook financieel gezond draaien.

Door de tekorten worden extra investeringen moeilijk. Het tekort moet weg!

Waarom dit oplopende tekort? Wij hebben er geen eenduidige verklaring voor.

Er is inmiddels een onderzoek gaande naar de voorzieningen, formatie en uitgaven. Dat is nodig.
Maar ook nu beseffen we reeds en willen we nog meer benadrukken (gezien het oplopende tekort): Het moet allemaal wat minder, kritischer en effectiever. Dus inderdaad: Kiezen met beleid. En wij zeggen ook: Overdaad schaadt!

Eerder zeiden we het zo: Kijk kritisch naar de formatie-inzet. Tuig ook niet meer op dan nodig en werk adequaat. Hoe zet je in, hoe huur je in? Wat is echt werkbaar en realistisch? Wat kun je goed samen doen met andere gemeenten of ook eenvoudig overnemen?

En over voorzieningen: Niet alles is een zorg van de gemeente.

Minder-meer

Het mag ook “meer” zijn. Meer verantwoordelijkheid bij de burgers, meer eigen initiatief en soms kunnen of moeten zaken meer overgelaten worden aan de inwoners zelf of aan de verenigingen of andere instanties.  

De ChristenUnie vindt het nodig kritischer te zijn op onze uitgaven.

We zullen er niet voor terugdeinzen om budgetten te beperken en dat als kader aan te geven.

We zullen méér de vraag stellen: wat levert het de gemeente op? Wat zijn de prestatieafspraken en opbrengsten? Wat is de taakstelling?

Wat kan en moet er nog meer?

- We noemden al eens eerder:

Kunnen we de kapitaalslasten of andere lasten verminderen? Kunnen we gebouwen en andere voorzieningen verzelfstandigen en in één keer afschrijven uit de gemeentebegroting? Dat kost geld, maar vervolgens hebben we niet meer de jaarlijkse (kapitaal)lasten.

Allerlei voorzieningen geven jaarlijks exploitatiekosten of subsidiekosten. Kunnen we dat verminderen of weghalen?! Hopelijk levert het onderzoek mogelijkheden en ideeën op. Hoe krijgen we minder druk op de jaarlijkse exploitatiekosten?!

Bezuinigen is geen vies woord, als dat maar verantwoord en met zorg wordt afgewogen.

Want het begrotingsevenwicht moet terugkomen.

=> En dán kunnen we ook investeren in ontwikkelingen van gewenste en goede projecten of voorzieningen. Om dat doel niet uit het oog te missen!

We komen er o.a. op terug bij het spreken over de Sportvoorzieningen te Giessenburg.

Met de volgende punten gaan we nader in op de programmabegroting:

Naar aanleiding van vragen van de ChristenUnie heeft wethouder Buddingh toegezegd dat hij op korte termijn met een voorstel komt voor:

Koopgarantregeling voor bestaande en nieuwbouwwoningen. (blz 19 Progr. 2)

O.a. vanwege

-          De huizencrisis

-          Vragen van zittende huurders om de eigen woning met een zekerheidstelling te kunnen kopen

-          En gezien de voltooide en komende nieuwbouw van huurwoningen om op het minimum aantal huurwoningen te blijven.

Wij willen er nog aan toevoegen dat met Kleurrijk Wonen duidelijk wordt afgesproken dat ze niet de woningen met een laag Energielabel van de hand doet, maar dat ze woningen pas mogen aanbieden als de woning minimaal label C (liever nog B) heeft of op dat niveau gebracht is.

Deze investering krijgt Kleurrijk Wonen ruimschoots terug via de verkoopprijs. Ook kan het niet zo zijn dat ze alle slecht gelabelde huizen zo van de hand doet om zo aan haar verplichtingen (CO-2 reductie en gasverbruikreductie) te kunnen voldoen.

Alvast een kader voor de koopgarantregeling!

Duurzaamheidkrediet:

Verder heeft wethouder Buddingh naar aanleiding van vragen van de CU toegezegd dat hij in december 2009 bij de behandeling van het Milieubeleidsplan met een voorstel voor een Duurzaamheidskrediet komt om goedkope leningen aan particulier te verstrekken voor energiebesparende maatregelen. (Zie: Blz 19: Duurzaamheid en milieu)

Ook dit is een mooie crisismaatregel voor de werkgelegenheid in de bouwsector en voor inwoners.

Ook wordt zo een goede bijdrage geleverd aan de CO-2 reductie. Bovendien is dit een prachtige maatregel om het door de ChristenUnie ingebrachte voorstel van het CO-2 reductiefonds te benutten. Dit betrof de overwinst van Eneco en is immers door de bevolking opgebracht.

Hiervoor staat momenteel € 140.600,00  (blz 61).

Blz 24: € 3.500.00,00 voor een nieuw Volkshuisvestingsfond.

Zoals toegezegd door het College zien we in het voorjaar van 2010 hiervoor graag een voorstel tegemoet.

Aandachtspunten mogen zijn:

-          Wat gaan we hieruit bekostigen.

-          Hoe hoog moet dit bedrag zijn. (Het college heeft nu een schatting gedaan.)

-          Afstemming met de bouw- en herstructureringplannen volgens de Volkshuisvestingsnota.

Blz. 28-29: WMO woningaanpassingen

De extra kosten hiervoor worden geraamd op € 35.000 incidenteel en € 100.000 structureel. Dat is een flink bedrag extra. Anderzijds is het ook zo: met enkele aanvragen kan die pot zo leeg zijn. We vinden dat hier kritisch naar moet worden gekeken. Wat is echt nodig en voor hoeveel? Zijn hier regels en kaders voor?

Blz 41: € 100.000,00 voor opstart GLZ

We hebben er begrip voor dat samenwerking moet worden opgebouwd. We willen ook resultaat zien.

Graag zien we de voordelen van deze samenwerking tegemoet.

De Gemeente Leerdam neemt al een en ander op:

• verbeterde toerekening van kosten van de gemeente voor geleverde diensten;
• op de ambtelijke formatie bezuinigen met een opbrengst van € 74.000;
• nader onderzoeken van kosten ambtelijke organisatie en verbetering van productiviteit en effectiviteit en kostendekkendheid van tarieven.

Blz 43 (5.7) Klanteninfocentrum:

De burgemeester heeft toegezegd dat we hiervoor een apart raadsvoorstel ontvangen.

Nu gaan wij niet akkoord met de opname van € 500.000,00 in deze begroting en ondersteunen we het amendement om voor deze voorziening op voorhand niet meer te reserveren dan € 200.000,00.  Hiervoor is een amendement.

Ook de eerder genoemde plannen voor de trouw- en raadszaal roepen nog veel vraagtekens op. Wat is echt nodig? Is hiervoor al gereserveerd? Indien ja, dan willen we hier op terugkomen en daar een raadsbesluit over nemen. We wachten hiervoor een voorstel af.

Een jaar geleden zei ik het zo: Ook hier mogen uitstraling, degelijkheid, soberheid en realiteitszin worden afgewogen. - Dat is ook “kiezen met beleid”.

Blz 49 (7.1) Kruising Hoornaar:

Is de noodzaak van aanpassing echt aanwezig? U sprak over het feit dat het mogelijk met de wateropgave te maken heeft, maar dit kwam nog erg vaag over. Dus vooralsnog willen we de voorgestelde bijdragen van € 370.000,00 en € 300.000 nog niet opvoeren. Daarvoor is ook een amendement.

Laat de kruising dan maar blijven zoals hij nu is. Wat is nodig voor het verlengen van de watergang en het verleggen van de kabels en leidingen. Dit kritisch bekijken en zo nodig en mogelijk meenemen in het te bouwen project. Zo nodig zien we nieuwe voorstellen tegemoet.

Naast alle opmerkingen kan het college rekenen op de steun van de ChristenUnie.

Bezuinigingsvoorstellen:

Gezien onze opmerkingen in het voorgaande kunnen we ons goed vinden in de voorstellen van bezuiniging. Bij het voorstel op de voorzieningen WMO hebben we onze zorg voor de kwetsbare groep van gehandicapten. Het college wil zich bewegen van een bovengemiddeld vergoedingenniveau naar een gemiddeld niveau. Daar hebben we begrip voor. We willen bewaken dat daar geen problemen van komen bij mensen van de doelgroep of dat ze op achterstand komen. We horen graag de reactie en zorg van de wethouder.

Afronding

In dit begrotingsjaar sluiten we een periode van vier jaar af. Voortvarend en met elkaar is er veel inzet geweest voor het belang van Giessenlanden en haar bewoners. Veel plannen zijn ontwikkeld en in beweging gezet. Intensief is gesproken en gedacht over de structuurvisie en een visie op de komende jaren.

We willen oog houden voor elkaar en met name voor degenen die kwetsbaar zijn. Dat blijft een wezenlijke opdracht.

De verhoudingen zijn constructief. We hebben de luxe van vele goede voorzieningen en een warm verenigingsleven. Samenhorigheid, natuur, rust en vrijheid zijn belangrijke kenmerken voor een buitengewoon Giessenlanden.

Daar zijn we dankbaar voor en die zegeningen willen we tellen.

Met dank voor alle betrokkenheid en inzet voor de mensen in dit huis en alle inwoners en degenen die Giessenlanden een warm hart toedragen. Voor ons is dat buiten kijf.

Met dank voor uw aandacht.

Namens de fractie van de ChristenUnie, Jan Verspuij